بینش نقش اندیش روزبهان در تفسیر عرایس البیان فی حقایق القرآن

نویسندگان

علی شیخ الاسلامی استاد دانشگاه تهران

محمد رضایی استاد یار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان

چکیده مقاله:

«عرایس البیان فی حقایق القرآن» از مهمترین مصنّفات روزبهان بقلی از عارفان پر آوازة قرن ششم است که علی رغم جایگاه حائز اهمیّتی که در تاریخ تفاسیر عرفانی و شناخت عرفان عاشقانه دارد در پردة گمنامی مانده و در پژوهشهای گذشته و اخیر جز اشاره‌ای فهرست وار، از آن نشانی دیده نمیشود. تجربة صوفیانة روزبهان، مهمترین پیش فرض وی در برخورد با متن قرآنی و مبنای تأویلات عرفانی او از آیات الهی است. تبیین مفاهیم و معانی آیات قرآن که در نتیجة چنین تجربه‌ای برای روزبهان حاصل شده، جز به واسطة شگردهای خاص بیانی که سرشار از نقش و تصویر و عاطفه است امکان پذیر نبوده که این امر موجب آمیختگی تأمّلات روزبهان با تصاویر خیالی و زبان مجازی شده است. از این رو نثر روزبهان در تفسیر عرایس البیان، همچون نثرهای شاعرانه، سرشار از صور خیال است. بررسی کاربرد و استخدام صور خیال و تبیین مبنا و علّت کاربرد آنها در تفسیر عرایس موضوعی است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.

Download for Free

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

جایگاه عشق در تفسیر عرفانی عرایس البیان روزبهان بقلی

مسأله عشق از قرن دوم هجری و در اندیشه عارفانی نظیر رابعه عدویه به‌طور جدی مطرح شد و در قرون بعدی به رغم مخالفت‌های برخی از فقها و اهل حدیث، همچنان به روند رو به رشد خود ادامه داد و در اندیشه کسانی چون روزبهان بقلی (608-522 ق.) به اوج خود رسید. روزبهان، بنای طریقت خویش را در تصوف بر عشق نهاد و این موضوع در عرفان وی بسیار برجسته و چشمگیر است؛ به گونهای که در تمامی آثاری که از او برجای مانده، خصو...

متن کامل

جایگاه عشق در تفسیر عرفانی عرایس البیان روزبهان بقلی

مسأله عشق از قرن دوم هجری و در اندیشه عارفانی نظیر رابعه عدویه به طور جدی مطرح شد و در قرون بعدی به رغم مخالفت های برخی از فقها و اهل حدیث، همچنان به روند رو به رشد خود ادامه داد و در اندیشه کسانی چون روزبهان بقلی (608-522 ق.) به اوج خود رسید. روزبهان، بنای طریقت خویش را در تصوف بر عشق نهاد و این موضوع در عرفان وی بسیار برجسته و چشمگیر است؛ به گونهای که در تمامی آثاری که از او برجای مانده، خصو...

متن کامل